در گیلان درختان تنومند زیادی است که از دیر باز مورد توجه مردم بوده است. گاه عقایدیپیرامون درخت شکل می گرفت عقایدی از نوع منظومه« آقادار» شیون فومنی .
این روزها که اینگونه عقاید رنگ باخته، همچنان درختان تنومند مورد توجه مردم اند؛ شکوه و عظمتشان و استواری هزاران ساله شان گردشگران را به حیرت وا می دارد. بخصوص اگر با تنه ی توخالی همچنان زنده باشند.
جاذبه های دیدنی امامزاده اسحاق
یکی از این درختان کهنسال در جنگلهای امامزاده اسحاق قرار دارد. برای دیدنش باید به شفت بروید، بخش احمد سرگوراب. پس از گذشتن از روستاهای بَداب، خَرفکُل، چوبَر و پَلنگ پشت به مجتمع جنگل نشینان کادوس می رسید. بعد از اداره منابع طبیعی مبارک آباد، از زیر پل کانال آب بر، عبور کرده، بالا محله و پایین محله بیجار سر را طی کنید و به سمت امامزاده اسحاق بروید.
از این پس جاده کوهستانی است . مراقب پیچ های تند و پی در پی باشید. 14 کیلومتر باید برانید . هرچقدر بالاتر می روید، زیبایی و عظمت جنگل های غرب گیلان بیشتر مجذوبتان می کند. اگر در فصل بارندگی می روید، ابر و مه اش دیدنی است و بقول تالش های ساکن در این محدوده « وِزمَتَر» در انتظار شماست و دیدتان را کم می کند.
از بلندای کوه، جلگه ی زیبای شفت هر لحظه کوچکتر می شود. در اوج گرمای مرداد- که شرجی هوا اوج می گیرد- ازآن بالا زنان و مردان شالیکار را می بینید که به دروی برنج مشغولند و آرزو می کنند تا پایان برداشت باران نبارد و اگر ببارد، زحمتشان دو چندان می شود و ساقه های نم گرفته دیگر با داس و داره بریده نمی شوند.
جنگلهای این محدوده، انبوهی از درختان برگ انجیری، افرا و خرمالو را در خود جای داده است. در این جنگلها، می توانید همزیستی مسالمت آمیز پاپیتالهای وحشی با درختان تنومند را ببینید. پیچکهایی که سالهاست به پشت گرمی این درختان، خود را به اشعه های خورشید رسانده و خود نیز تنومند شده اند. کلبه های چوبی جنگل نشینان و کندوهای زنبور عسل، از دیگر دیدنیهای کوههای امامزاده اسحاق است.
افرای هزار ساله
4کیلومتر مانده به امامزاده اسحاق، تابلوی کوچک و رنگ و رورفته ای سمت راست جاده دیده می شود که روی آن نوشته شده؛ «درخت دیدنی کنگول باسکم». سالهاست این تابلو در همین ابعاد در اینجا نصب شده است. جهت فلش روی تابلو را بنگرید. درخت سمت چپ جاده در محوطه ی بازی قابل دیدن است.
ماشین را نگه دارید و به دیدن درختی بروید که در عین پوسیدگی داخل، همچنان ایستاده است. سطح بیرونی درخت از سویی که آفتاب کمتر به آن می تابد، کاملا پوشیده از خزه است. و شاخه ها و تنها به گونه ای دایره وار رشد کرده، که انگار چندین حلزون به تنه ی درخت چسبیده اند. ریشه های این درخت از شعاع10 کیلومتری از خاک بیرون زده و همچون مارهای در هم تنیده اند. درخت از دو جهت به گونه ای خالی شده که یک فرد بزرگسال به راحتی می تواند داخل درخت برود.
آتش بی توجهی گردشگران به درخت هزار ساله
بخش توخالی درخت خود جاذبه ی دیگری دارد. وقتی به درون آن می روید، کارتون خانواده دکتر ارنست برایتان تداعی می شود. عرض این درخت از داخل حدود 4متر است و ارتفاع آن تا آخرین قسمت توخالی، 54متر است. انگار داخل غاری رفته اید که قندیل هایی از سقف آویزان استند. تاسف بار تر زمانی است که می بینید آتش بی مهری مسافران به جان این درخت افتاده و بخشهای داخلی درخت جابه جا سوخته اند. زباله هایی که درون درخت جا مانده خود حکایت بی مسئولیتی مسافران است.
در نزدیکی کنگول باسکم چند درخت دیگر به همین سیاق دیده می شود. ولی پوسیدگی داخل آن به اندازه ای نیست که بتوان داخل درخت رفت.
لزوم توجه مسئولان شفت به درخت کنگول باسکم
ابراهیم دولتی مقدم طالقانی، رئیس شورای بخش احمد سرگوراب درباره این درخت می گوید: بومی ها از این درخت در گذشته برای نگهداری احشام استفاده می کردند. به نحوی که روزها گاوها را به تنه ی این درخت می بستند و شبها رمه را باز می کردند.
وی با اشاره به تخمین سن درخت توسط کارشناسان منابع طبیعی در 8سال پیش خاطر نشان ساخت: بنابه اظهارات متخصصین اداره منابع طبیعی در آن زمان این درخت 1060سال قدمت داشته و حالا می باید 1068 سال سن داشته باشد.
وی افزود: درختان افرایی که در محیط های جنگلی بطور طبیعی رشد می کنند، بطور متوسط قطر آنها درسال 3میلی متر افزایش می یابد. سن این درخت نیز بر اساس محاسبه میزان قطر درخت بدست آمده است.
دولتی مقدم درباره ی ویژگی های این درخت می گوید: تنه توخالی این درخت بقدری وسیع است که 12 نفر به راحتی می توانند در آن بنشینند. این درخت از درون پوسیده شده و دو دهانه ورود و خروج و یک دهانه کوچکتر شبیه پنجره دارد.
وی ابراز داشت: تاکنون ریشه های عمیق و طویل درخت مانع از خشکیدگی آن شده است ولی لازم است مسئولان نسبت به نگهداری این درخت اهتمام ورزند.
وی که سابقه سه دوره عضویت در شورای شهر احمد سرگوراب را دارد، تصریح کرد: شورای احمد سرگوراب بارها در جلسات شهرستانی نسبت به خشک شدن این درخت دیدنی هشدار داده و از مسئولان خواسته است تا نسبت به نگهداری این درخت و حصارکشی آن اقدام نمایند ولی متاسفانه مسئولان فرادست شهرستان شفت نسبت به مقوله گردشگری و بطور نمونه درخت کنگول باسکم در این منطقه بی توجه اند.
دولتی مقدم تاکیدکرد: متاسفانه در شهرستان شفت کارهای زیربنایی در حوزه گردشگری انجام نمی شود و به پیشنهادهای شوراهای بخش نیز اهمیتی داده نمی شود. خود من شخصا بارها درباره وضعیت این درخت به مسئولان هشدار داده ام ولی پیگیری نکرده اند. شورای بخش نیز درآمدی ندارد تا بتواند در این راستا هزینه کند.
وی یادآور شد: این درخت یکی از جاذبه های گردشگری محدوده امامزاده اسحاق است و کسی که به این محدوده می آید، قبل از زیارت امازاده ، درخت کنگول باسکم را حتما می بیند.
این درخت باقدمت هزارساله ای که دارد، همچنان نفس می کشد اگر آتش بی مهری مسافران اجازه دهد، با همان تنه ی خالی استوار می ماند. لازم است میراث فرهنگی به این درخت توجه نموده و همانند سرو هزار ساله هرزویل نسبت به ثبت ملی یک اثر طبیعی اقدام کند. همچنین منابع طبیعی با بررسی وضعیت و علت پوسیدگی، مانع پوسیدگی بیشتر درخت شود.
اما در گام نخست لازم است مسئولان شهرستان شفت با نصب حصارهایی مانع از آسیب مسافران به این درخت شوند.
تهیه و تنظیم: شیرمحمدی28/5/94