طرح مرمت بلدیه رشت مورد تایید میراث فرهنگی نیست

عمارت بلدیه شهرداری رشت، از معدود بناهایی است که هنوز عمرش به نیمه نرسیده، در تاریخ ۲۶ آذر ۱۳۵۶ به شماره‌ی  ۱۵۱۶  در فهرست بناهای میراثی کشور  به ثبت رسید.

معماری این بنا ، برگرفته از الگوی  بناهای نئو کلاسیک اروپا بویژه معماری سنت پترزبورگ طراحی و ساخته شده است. مشابه  مجموعه بناها ی میدان شهرداری رشت در دیگر شهرهای کشور نیز در اوایل این قرن احداث شد و هم اینک شهرهای تبریز، ارومیه و همدان، با بناهایی  مشابه در میدان اصلی شهر به شهرهای یاد شده هویت داده اند. بیشتر  این بناهای، تغییر کاربری میراثی یافته و پذیرای شهروندان و مسافران هستند اما هنوز درب ساختمان های میراثی میدان شهرداری رشت، به روی بازدیدکنندگان بسته است.

آرتم سرداراف روسی، معمار عمارت بلدیه رشت

احداث عمارت بلدیه رشت در زمان تصدی «یاور محمود خان غفاری»  به سمت شهردار وقت در سال 1302 شمسی  آغاز شد.

به گفته یک رشت پژوه و به استناد روزنامه های محلی ان زمان، کلنگ احداث  ساختمان اداری بلدیه در سال 1302  خورشیدی به زمین زده شد و مهندسی ارمنی به نام «آرتم سرداراف» - که از ارامنه‌ی روسیه و مقیم شهر رشت بود- کار طراحی و نظارت بر ساخت آن را بر عهده گرفت.

مهندس روبرت واهانیان تبریز می افزاید: اداره‌ی بلدیه از اول فروردین ماه سال یاد شده،  « ارتم سرداراف» را به سمت مهندس بلدیه رشت با ماهی هفتاد تومان حقوق استخدام نمود. وی هفته‌ای سه روز در بلدیه شعبه ساختمان(یعنی واحد عمران شهرداری) حاضر می شد و وظایف خود را انجام می داد.

وی یادآور می شود: ساختمان بلدیه با الهام از معماری نئوکلاسیک اروپا به ویژه معماری سنت‌پیترزبورگ روسیه طراحی  و  به وسیله‌ی معماران ایرانی مقیم رشت ساخته شد.   

این ساخت و ساز در زمانی رخ داد که حاکمان نظامی بر مسند قدرت بودند بنابراین تاسیس بلدیه با نگاه های آمرانه ساخته شد.  با وجود فشارهای مالی  و نارضایتی مردم در نتیجه تخریب های آمرانه خانه ها مسکونی در میدان شهرداری، بالاخره در چهارم اردیبهشت ماه 1305 خورشیدی عمارت بلدیه به صورت نیمه کار افتتاح  و دو ماه بعد از تکمیل نهایی عمارت، ساختمان اداری شهرداری رشت به مکان تازه تاسیس خود منتقل گردید.

این بنا، یک بار بطور اساسی و بعد از زلزله سال 69 منجیل مورد مرمت قرار گرفت . بعد از زلزله مهیب منجیل  عمارت به شدت آسیب  و برج عمارت فرو ریخت. حالا شهرداری رشت در نظر دارد دوباره این بنای باشکوه را مرمت نماید. شهردار رشت طی لایحه ای تحت عنوان بازآفرینی ساختمان تاریخی بلدیه درنظر دارد از شورای شهر بدین منظور مصوبه قانونی دریافت نماید. حالا

این روزها بحث و بررسی بر سر این لایحه شهرداری در شورای شهر بالا گرفته است.

تایید طرح مرمت منوط به تایید سازمان میراث فرهنگی است

رئیس کمیسیون توسعه و عمران شورا در این باره می گوید: مرمت بناهای تاریخی شهرداری رشت، از اولویت های شوراست و در پیش بینی بودجه امسال نیز کد اعتباری بدین منظور درنظر گرفته شده است.

عباس صابر می افزاید: هرچند شورا از ابتدا تاکید داشت، بناهایی که تحت عنوان بازآفرینی قرار است، احیا شوند؛ می باید اعتبار دولتی دریافت کنند، ولی با این حال شورا قصد دارد با شهرداری در این زمینه همکاری نماید.

وی با اشاره به نارضایتی شورا از طرح سنگفرش پیاده راه میدان شهرداری، تصریح کرد: طرحی را که مشاور این پروژه برای احیای عمارت بلدیه ارائه داده است؛ مورد تایید سازمان میراث فرهنگی گیلان نیست و رای گیری اعضای شورا برای اخذ مجوز و تخصیص بودجه، منوط به تایید طرح از سوی کارشناسان میراث فرهنگی است.

20میلیارد تومان اعتبار برای مرمت عمارت بلدیه

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورا نیز می گوید: شورا و شهرداری برای توسعه گردشگری مرکز استان برنامه هایی دارند و احیای بناهای میراثی میدان شهرداری رشت یکی از این موارد است.

امیر حسین علوی می افزاید: هرچند این بنا میراثی است ولی چون در مالکیت شهرداری قرار دارد، امسال بالغ بر 20میلیارد تومان برای مرمت و احیای عمارت بلدیه رشت اعتبار در نظر گرفته ایم و انتظار داریم میراث فرهنگی گیلان نیز با مدیریت شهری در این زمینه  همکاری نماید و پروسه های اداری تایید طرح را سریعتر طی نماید.

طرح مرمت فعلی، مورد تایید میراث استان نیست

با این حال، معاون سازمان میراث فرهنگی گیلان، عقیده دارد طرحی که مشاور پروژه یعنی شرکت پل شیر برای احیای عمارت بلدیه  رشت به سازمان میراث گیلان برای تایید آورده، فاقد نگاه کارشناسی میراثی است.

محمد رضا باقریان با اشاره به شرکت غیر بومی که طراح مرمت عمارت بلدیه را در دست دارد؛ می افزاید: طرح مرمت عمارت بلدیه چند بار توسط کارشناسان میراث فرهنگی استان مورد ارزیابی قرار گرفته است. بنظر می رسد طرح هنوز پخته نشده  و جامع نگاه میراثی نیست. ضمن اینکه باید به اقیلم گیلان در طراحی هم توجه کرد.

وی تصریح می کند: به عنوان نمونه مشاور پروژه ایجاد «گربه رو» را در طرح پیش بینی کرده که اصلا مورد تایید سازمان نیست. با اینکه در معماری بومی گیلان گربه رو داریم، ولی  ساختمان بلدیه، معماری متفاوتی دارد و در طرح اولیه هم ایجاد فضای خالی در کف به منظور کاهش رطوبت پیش بینی نشده است.

باقریان خاطر نشان می سازد: از یک ماه پیش دستور العملی به استانها ابلاغ شده مبنی بر اینکه باید طرح های مرمت بناهای تاریخی در  سازمان میراث فرهنگی کشور نیز مورد ارزیابی و تایید قرار گیرد و اگر بنا باشد  قانونی عمل کنیم؛ می باید شهرداری  رشت این سیر قانونی را طی کند ولی این طرح حتی از نظر کارشناسان میراث گیلان هم مورد تایید نیست!

این مقام مسئول ضمن ابراز خرسندی از نگاه شهرداری رشت و تخصیص اعتبار  برای احیای عمارت بلدیه تاکید می کند: با وجود اعتبارات محدود میراث فرهنگی، از شهرداری رشت بدین منظور متشکریم و سازمان میراث گیلان نیز به منظور همکاری بیشتر با شهرداری و برای برون رفت از این چالش آمادگی دارد کارگروهی متشکل از کارشناسان میراث و شهرداری تشکیل داده تا طرحی که مشاور ارائه داده است، پخته تر و به نظرات فنی میراثی نزدیک تر شود. با این راهکار، میراث گیلان هم می تواند سیر قانونی اخذ مجوز از میراث کشور را سریعتر طی نماید.

باقریان اذعان می دارد: طرحی که در حال حاضر برای تایید به میراث فرهنگی ارسال شده است؛ طرح کاملی نیست و باید پخته تر شود و کارشناسان میراث فرهنگی گیلان هم آمادگی دارند برای تکمیل این طرح، به شرکت طرف قرار داد با شهرداری همکاری نمایند. مشاور این پروژه باید بداند دغدغه ها و نگاه های میراثی چیست و براساس ضوابط این سازمان طرح  را آماده نماید.

حالا لایحه ای که شهرداری به شورا ارسال کرده، در کمیسیون های عمران و بودجه مورد بررسی قرار گرفته و نظر هر دو کمیسون ها نیز تایید طرح از سوی کارشناسان میراث فرهنگی گیلان است. باید دید باز شهرداری طرح هایی بدون تایید شورا اجرا می کند!